Έκδηλη η ανησυχία σε όλη την αλυσίδα αξίας των πλαστικών σχετικά με την κυοφορούμενη επιβολή φόρου στην μη ανακυκλωμένη πλαστική συσκευασία, έπειτα από το δημοσιονομικό κενό, που δημιουργήθηκε στον προϋπολογισμό της Ευρωπαϊκής Ένωσης, εξαιτίας του «Brexit».

Μετά την «EuPC», τώρα και η «PlasticsEurope» εξέδωσε ανακοίνωση, όπου προειδοποιεί για την επιβράδυνση του ρυθμού ανακύκλωσης στην Ευρωπαϊκή Ένωση, που θα θέσει σε αμφιβολία την αποτελεσματική υιοθέτηση της κυκλικής οικονομίας.

Η «PlasticsEurope» επισημαίνει: «Ενόψει των διαπραγματεύσεων για το Πολυετές Δημοσιονομικό Πλαίσιο της ΕΕ για την περίοδο 2021-2027, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή πρότεινε την τροποποίηση του ισχύοντος συστήματος ιδίων πόρων της Ε.Ε. (EU Own Resources).

Η Επιτροπή πρότεινε την εισαγωγή ενός νέου μέτρου ιδίων πόρων (own resources) που θα καταβάλλεται από τα κράτη μέλη και θα είναι αναλογικό με την ποσότητα των πλαστικών απορριμμάτων συσκευασίας που παράγουν και δεν ανακυκλώνονται.

Προκειμένου η Ευρωπαϊκή Ένωση να εξελιχθεί σε μια κυκλική οικονομία χαμηλών εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα, έθεσε μια σειρά από φιλόδοξους στόχους για την ανακύκλωση από πολυάριθμα υλικά, συμπεριλαμβανομένων πλαστικών και πλαστικών συσκευασιών.

Επιπρόσθετα, η βιομηχανία πλαστικών δεσμεύτηκε να επιτύχει ακόμη πιο φιλόδοξους στόχους, υιοθετώντας την «Εθελοντική Δέσμευση για τα πλαστικά το 2030»

Η βιομηχανία πλαστικών λειτουργεί ενεργά και συνεργατικά σε όλη την αλυσίδα αξίας για την εκπλήρωση των δεσμεύσεων της, για τις οποίες απαιτούνται σημαντικές νέες επενδύσεις τόσο από τον ιδιωτικό όσο και από τον δημόσιο τομέα.

Η «PlasticsEurope» υποστηρίζει απόλυτα μέτρα που στοχεύουν στη βελτίωση της αποδοτικότητας των πόρων και της κυκλικότητας της οικονομίας, τα οποία παράλληλα αξιοποιούν τη θετική συμβολή των πλαστικών - και ειδικότερα των πλαστικών συσκευασιών - και συμβάλλουν στη μείωση των εκπομπών του CO2.

Λαμβάνοντας υπόψιν το διεξοδικό πλαίσιο της Ε.Ε., που εφαρμόζεται αυτή την περίοδο με στόχο να μετασχηματιστεί η οικονομία των πλαστικών στην Ευρωπαϊκή Ένωση, πιστεύουμε ακράδαντα ότι το προτεινόμενο μέτρο για τους ιδίους πόρους θα ήταν αντιπαραγωγικό, διότι είναι πολύ πιθανό να μειώσει τη διαθεσιμότητα κεφαλαίων για επενδύσεις στις απαιτούμενες υποδομές ανακύκλωσης για την επίτευξη των στόχων της κυκλικής οικονομίας στην Ε.Ε..

Καλούμε τα κράτη μέλη να μην υποστηρίξουν αυτήν την πρόταση για τους ακόλουθους λόγους:

1.Το προτεινόμενο μέτρο ιδίων πόρων έρχεται σε αντίθεση με τους στόχους για τα ανακυκλωμένα πλαστικά συσκευασίας (55% μέχρι το 2030):

α) Η επίτευξη του στόχου θα απαιτήσει σημαντικές ιδιωτικές και δημόσιες επενδύσεις σε υποδομές διαχείρισης αποβλήτων. Η πρόταση περί ιδίων πόρων θα ανακατανείμει κεφάλαια, που απαιτούνται για αυτές τις επενδύσεις στον προϋπολογισμό της ΕΕ. Ο μόνος τρόπος που θα μπορούσε να αποφευχθεί ένα τέτοιο ενδεχόμενο είναι να δεσμευτούν όλα τα έσοδα από το προτεινόμενο μέτρο ιδίων πόρων και να διοχετευθούν για επενδύσεις σε υποδομές διαχείρισης αποβλήτων και ανακύκλωσης καθώς και τεχνολογική καινοτομία.

β) Οι χώρες που θα επιτύχουν ή και θα υπερβούν το στόχο θα εξακολουθήσουν να τιμωρούνται για τα εναπομείναντα απορρίμματα πλαστικής συσκευασίας. 

2. Το προτεινόμενο μέτρο ιδίων πόρων δεν θα αποτελέσει σταθερή πηγή εισοδήματος για τη χρηματοδότηση του ευρωπαϊκού προϋπολογισμού με την πάροδο του χρόνου. Η επίτευξη των στόχων ανακύκλωσης της Ε.Ε. θα οδηγήσει όλο και περισσότερο σε μείωση των μη ανακυκλωμένων πλαστικών απορριμμάτων συσκευασίας, εξουδετερώνοντας έτσι τους σχεδιασμούς του μέτρου ιδίων πόρων. Η τάση αυτή θα επιταχυνθεί περισσότερο με την εκπλήρωση των δεσμεύσεων της βιομηχανίας πλαστικών, οι οποίες είναι πιο φιλόδοξες απ’ ότι οι στόχοι της ΕΕ.

3. Σε σύγκριση με τον πόρο που βασίζεται στο ΑΕΕ (Ακαθάριστο Εθνικό Εισόδημα – GNI – Gross National Income) το προτεινόμενο μέτρο ιδίων πόρων, είναι πιθανό να ενισχύσει την ανισότητα μεταξύ των κρατών μελών, ορισμένες από τις οποίες θα πληρώσουν δυσανάλογα υψηλότερες εισφορές σε σύγκριση με το εθνικό τους εισόδημα. Θα επρόκειτο για μια υπερβολική επιβάρυνση των κρατών μελών με χαμηλές επιδόσεις ανακύκλωσης και θα μπορούσε ενδεχομένως να εμποδίσει τη δυνατότητα επένδυσης στις απαιτούμενες υποδομές διαχείρισης αποβλήτων, οι οποίες είναι περισσότερο αναγκαίες. Από την άλλη πλευρά, το μέτρο θα εξακολουθούσε να τιμωρεί μερικές από τις χώρες με καλύτερες επιδόσεις, λαμβάνοντας υπόψη το συνολικό μέγεθος της αγοράς και του πληθυσμού τους. Σε απόλυτες τιμές, αυτές οι χώρες θα εξακολουθούσαν να παράγουν μεγάλες ποσότητες μη ανακυκλωμένων πλαστικών συσκευασιών και αυτό θα ενεργοποιούσε την καταβολή μεγαλύτερων ποσών. Ένας ίδιος πόρος με βάση το ΑΕΕ (Ακαθάριστο Εθνικό Εισόδημα – GNI – Gross National Income) και όχι τα πλαστικά απορρίμματα συσκευασίας θα ήταν πιο δίκαιος και πιο αναλογικός.

4. Το προτεινόμενο μέτρο αφήνει στην διακριτική ευχέρεια του κάθε κράτους μέλους την εφαρμογή του μηχανισμού είσπραξης. Μια τέτοια κίνηση θα μπορούσε να οδηγήσει στη λειτουργία πολλών διαφορετικών εθνικών μηχανισμών, γεγονός που δύναται να προκαλέσει κατακερματισμό της ενιαίας αγοράς και να αποθαρρύνει την ανάπτυξη ενός νέου και καινοτόμου συστήματος ανακύκλωσης πλαστικών υψηλής απόδοσης.

5. Η δίκαιη κατανομή των εθνικών πόρων, στο πλαίσιο του προτεινόμενου μέτρου ιδίων πόρων, απαιτεί διαφάνεια των εθνικών στοιχείων σχετικά με τις ποσότητες μη ανακυκλωμένων απορριμμάτων συσκευασίας και μια ισχυρή τυποποιημένη μεθοδολογία υπολογισμού των εκθέσεων, που θα διενεργούνται. Πρόσφατα, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θέσπισε νέους κανόνες για τον υπολογισμό των ποσοστών ανακύκλωσης, για να αυξηθεί η εναρμόνιση και να αποφευχθεί η υπερεκτίμηση των ποσοστών ανακύκλωσης. Το προτεινόμενο μέτρο για τους ιδίους πόρους θα ανταμείψει οικονομικά τις υπερεκτιμήσεις και θα υπονομεύσει την αποτελεσματικότητα της νέας τυποποιημένης προσέγγισης για τη βελτίωση της διαφάνειας των δεδομένων σχετικά με τα ποσοστά ανακύκλωσης.

6. Το μέτρο δεν λαμβάνει υπόψη τα οικονομικά και περιβαλλοντικά οφέλη των πλαστικών συσκευασιών, ιδίως όσον αφορά την ελαχιστοποίηση των εκπομπών CO2 στην αλυσίδα των τροφίμων και σε αυτή των λιανικών πωλήσεων. Για παράδειγμα στον τομέα της συσκευασίας, τα πλαστικά προστατεύουν τα τρόφιμα από φυσικές αλλοιώσεις, εγγυώνται την ασφάλειά τους, επεκτείνουν τη διάρκεια ζωής τους και μειώνουν τα απόβλητα τροφίμων, συνεισφέροντας έτσι στην εξοικονόμηση φυσικών πόρων, ενέργειας και τον περιορισμό των εκπομπών CO2. Το προτεινόμενο μέτρο για τους ιδίους πόρους επικεντρώνεται μόνο στα πλαστικά από όλα τα μη ανακυκλωμένα απόβλητα και μπορεί να ενθαρρύνει τις κυβερνήσεις και άλλους οικονομικούς παράγοντες να υιοθετήσουν εναλλακτικές λύσεις που έχουν μεγαλύτερο αρνητικό αντίκτυπο στις εκπομπές CO2. Αυτό θα μειώσει ταυτόχρονα τα έσοδα από αυτό την πρόταση ιδίων πόρων.