Η ευρωπαϊκή βιομηχανία πλαστικών βρίσκεται σε μια κρίσιμη καμπή της ιστορίας της, σύμφωνα με τα νέα στοιχεία της«Plastics Europe», όπως προκύπτουν από την μελέτη «Plastics – the fast Facts 2024».

Σε αυτήν αποκαλύπτεται μια ανησυχητική μείωση τόσο στην παραγωγή πλαστικών όσο και, για πρώτη φορά, στην παραγωγή μηχανικά ανακυκλωμένων πλαστικών το 2023.

Αυτή η εξέλιξη θέτει σε κίνδυνο τη βιωσιμότητα της βιομηχανίας και τις φιλοδοξίες της Ε.Ε. για την υιοθέτηση μιας αποτελεσματικής Κυκλικής Οικονομίας.

Συγκεκριμένα, η συνολική παραγωγή πλαστικών στην Ε.Ε. μειώθηκε κατά 8,3% σε σχέση με το 2022, φθάνοντας τους 54 εκατομμύρια τόνους. Η παραγωγή μηχανικά ανακυκλωμένων πλαστικών, επίσης, κατέγραψε πτώση 7,8%, φθάνοντας στους 7,1 εκατομμύρια τόνους. Εν τω μεταξύ, σε παγκόσμιο επίπεδο, η παραγωγή πλαστικών αυξήθηκε κατά 3,4%, γεγονός που μείωσε τη συμμετοχή της Ευρώπης στην παγκόσμια αγορά στο 12%, από 14% το 2022.

Η επιδείνωση αυτή συνοδεύεται από ανησυχητικά στοιχεία για την εμπορική θέση της Ε.Ε.. Στον τομέα της καθαρής αξίας, η Ευρώπη εξακολουθεί να έχει θετικό εμπορικό ισοζύγιο, αλλά από το 2022 είναι πλέον καθαρός εισαγωγέας πλαστικών υλών σε τόνους, ενώ από το 2021 εισάγει περισσότερα πλαστικά τελικά προϊόντα από ό,τι εξάγει. Οι εξαγωγές πλαστικών υλών μειώθηκαν κατά 25,4% μεταξύ 2020 και 2023.

Η ανταγωνιστικότητα και η βιωσιμότητα σε κίνδυνο

Η παρατεταμένη πτώση της ανταγωνιστικότητας απειλεί τη δυνατότητα της Ευρώπης να ηγηθεί της παγκόσμιας μετάβασης προς μια κυκλική οικονομία. Η βιομηχανία πλαστικών, που στηρίζει περισσότερες από 1,5 εκατομμύρια θέσεις εργασίας και περιλαμβάνει 51.700 επιχειρήσεις με συνολικό κύκλο εργασιών άνω των 365 δισεκατομμυρίων ευρώ, αποτελεί κρίσιμο κομμάτι της ευρωπαϊκής οικονομίας.

Ο Μάρκο τεν Μπρούγκενκατε (Marco ten Bruggencate), Πρόεδρος της «Plastics Europe» και της «Dow EMEAI», υπογραμμίζει τη σοβαρότητα της κατάστασης:

«Η μετάβαση της Ε.Ε. σε μια κυκλικήοικονομία για τα πλαστικά βρίσκεται σε μεγάλο κίνδυνο από τις εισαγωγές πλαστικών που δεν πληρούν τα ευρωπαϊκά πρότυπα. Η σκληρή αλήθεια είναι ότι ήδη βλέπουμε εργοστάσια να κλείνουν, οδηγώντας σε αποβιομηχάνιση, απώλειες θέσεων εργασίας και διαφυγόντα κεφάλαια για βιώσιμες επενδύσεις. Η κυκλικότητα θα πετύχει μόνο αν οι πολιτικοί ηγέτες δράσουν άμεσα, διασφαλίζοντας τις κατάλληλες συνθήκες για ανταγωνιστικότητα και μακροπρόθεσμες επενδύσεις».

Η Βιρτζίνια Γιάνσενς (Virginia Janssens), Γενική Διευθύντρια της «Plastics Europe», προσθέτει:

«Για να αποφύγουμε την επιβράδυνση στη μετάβαση της Ευρώπης προς μια κυκλική οικονομία, χρειαζόμαστε επείγοντα μέτρα που θα καταστήσουν τις επενδύσεις στην κυκλικότητα πιο ελκυστικές. Αυτό περιλαμβάνει τη μείωση της γραφειοκρατίας, όπως οι μακρόχρονες διαδικασίες αδειοδότησης, και τη δημιουργία ισότιμων όρων ανταγωνισμού με τις διεθνείς αγορές».

Οι προκλήσεις και οι απαραίτητες λύσεις

Η ευρωπαϊκή βιομηχανία πλαστικών πλήττεται από υψηλό κόστος παραγωγής, που οφείλεται σε ακριβή ενέργεια, πρώτες ύλες και περιορισμένη διαθεσιμότητα κυκλικών υλικών. Η εικόνα επιβαρύνεται περαιτέρω από την ύφεση σε βασικές οικονομίες της Ευρώπης και την ασθενική ανάπτυξη.

Για την αντιστροφή της κατάστασης, η «Plastics Europe» προτείνει:

• Υποχρεωτικούς στόχους για ανακυκλωμένα υλικά σε προϊόντα.
• Απλοποίηση των αδειοδοτικών διαδικασιών για εγκαταστάσεις.
• Δημιουργία μηχανισμών παρακολούθησης και πιστοποίησης για την τήρηση των ευρωπαϊκών προτύπων από εισαγόμενα προϊόντα.
• Φορολογικά και οικονομικά κίνητρα για την ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας της παραγωγής στο πλαίσιο της Κυκλικής Οικονομίας.

Η πορεία προς την κυκλικότητα

Παρά τα προβλήματα, η Ευρώπη διατηρεί το υψηλότερο ποσοστό κυκλικών πλαστικών παγκοσμίως, με τη χρήση ανακυκλωμένων υλικών να ανέρχεται στο 14,8% της συνολικής παραγωγής. Ωστόσο, η αύξηση κατά 0,7% από το 2022 δεν επαρκεί για την επίτευξη των φιλόδοξων στόχων της Πράσινης Συμφωνίας. Ειδικότερα, η παραγωγή πλαστικών από χημική ανακύκλωση περιορίστηκε στους 0,12 εκατομμύρια τόνους, έναντι στόχου 2,8 εκατομμυρίων τόνων έως το 2030.

Με αφορμή την δημοσιοποίηση της μελέτης, «Plastics – the fast Facts 2024», η «Plastics Europe» χαιρετίζει την πρόσφατη Έκθεση Ντράγκι για την ανταγωνιστικότητα, που αναγνωρίζει τη σημασία της κυκλικότητας και την ανάγκη ενός πιο ολοκληρωμένου πλαισίου πολιτικής. Παράλληλα, ενθαρρύνει την εξαγγελία της Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν για μια νέα Πράσινη Συμφωνία προσανατολισμένη στη βιομηχανία.

Η ευρωπαϊκή βιομηχανία πλαστικών καλεί για συντονισμένη δράση από πολιτικούς και επιχειρήσεις, ώστε η μετάβαση στην Κυκλική Οικονομία να αποτελέσει μοχλό οικονομικής ανάπτυξης και περιβαλλοντικής προόδου, ενισχύοντας την ανταγωνιστικότητα της Ευρώπης παγκοσμίως.