Η ποσότητα των μικροπλαστικών τόσο στα νερά της Βαλτικής θάλασσας όσο και στα ψάρια, που ζουν στα συγκεκριμένα θαλάσσια ύδατα, παραμένει σταθερή τα τελευταία 30 χρόνια, παρά τη σημαντική αύξηση της παραγωγής πλαστικών, που έχει καταγραφεί την ίδια περίοδο.

Σύμφωνα με επίσημα στοιχεία, σήμερα παράγονται περισσότερα προϊόντα από πλαστικά υλικά από ποτέ άλλοτε, προκειμένου να ικανοποιηθούν, οι όλο και αυξανόμενες ανάγκες των καταναλωτών παγκοσμίως. Σύμφωνα με εκτιμήσεις, περίπου 5 έως 15 εκατομμύρια τόνοι πλαστικού καταλήγουν κάθε χρόνο στους ωκεανούς, εξαιτίας κατά κύριο λόγο της ανεύθυνης απόρριψης των προϊόντων μετά την χρήση τους.

Έχοντας τα παραπάνω δεδομένα κατά νου, διατυπώθηκε η υπόθεση ότι η συγκέντρωση μικροπλαστικών στις θάλασσες και τα ψάρια, που ζουν εκεί, αυξήθηκε παράλληλα με την αύξηση της παραγωγής πλαστικών. Αυτή η υπόθεση δεν επιβεβαιώνεται από την πρώτη μακροχρόνια μελέτη, που αφορά τα μικροπλαστικά σε θαλάσσιους χώρους.

Η μελέτη - από τους ερευνητές της ομάδας «DTU Aqua» του Πανεπιστημίου της Κοπεγχάγης και του «GEOMAR» στο Κίελο - ανέλυσε το επίπεδο συγκέντρωσης των μικροπλαστικών σε δείγματα νερού και ψαριών από τη Βαλτική Θάλασσα, που ελήφθησαν μεταξύ του 1987 και του 2015. Σε μια μεγάλη περίοδο 28 ετών, που επιτρέπει να εξαχθούν ασφαλή συμπεράσματα.

«Το αποτέλεσμα είναι εκπληκτικό, μιας και ανιχνεύσαμε την ίδια ποσότητα μικροπλαστικών τόσο στο νερό όσο και στα ψάρια έπειτα από περίπου 30 χρόνια, όπου και αυξήθηκε σημαντικά η παραγωγή πλαστικών», υποστηρίζει ο επικεφαλής, καθηγητής της ομάδας «DTU Aqua», Τορκελ Γκισελ Νιλσεν.

Οι προηγούμενες μελέτες για το επίπεδο των μικροπλαστικών στα θαλάσσια ύδατα και τα ψάρια ήταν περιοδικές και αποτελούσαν μια απεικόνιση για το τι συνέβαινε μια συγκεκριμένη στιγμή στον συγκεκριμένο θαλάσσιο χώρο. Με αυτή την μελέτη είναι η πρώτη φορά που τα επίπεδα μικροπλαστικών μελετήθηκαν για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα.

«Η μελέτη θέτει μια σειρά από ερωτήματα: Έχουμε μάθει ότι η ζωή του πλαστικού μπορεί να διαρκέσει για περίπου 100 χρόνια. Γνωρίζουμε επίσης ότι σήμερα παράγονται περισσότερα πλαστικά παρά ποτέ. Οπότε που είναι το πλαστικό που έχει απορριφθεί; Υπάρχουν οργανισμοί που μπορούν να το διασπάσουν ή παρασύρεται από ρεύματα;» λέει ο καθηγητής, Νιλσεν.

Τα παλαιότερα δείγματα νερού και ψαριών από τη Βαλτική Θάλασσα προέρχονται από μια σειρά δειγμάτων που συλλέχθηκαν από τις ομάδες «DTU Aqua» και «GEOMAR» με σκοπό τη διερεύνηση των τροφικών αλυσίδων στη Βαλτική Θάλασσα. Η καθηγήτρια Σαμπρίνα Μπεερ, ανέπτυξε την ιδέα της μελέτης της ποσότητας μικροπλαστικών στα παλιά δείγματα.

Η μελέτη αυτή έγινε σε 814 παλιότερα δείγματα ψαριών από την Βαλτική θάλασσα και ανακάλυψε ότι περίπου ένα στα πέντε ψάρια περιείχαν μικροπλαστικά.

Μάλιστα, ανακάλυψε ότι τα μικροπλαστικά αυτά προέρχονταν κατά κύριο λόγο από πλαστικές ίνες ρούχων, οι οποίες μεταφέρονταν στο θαλάσσιο περιβάλλον από το νερό πλυσίματος.

«Είναι σημαντικό να επικεντρωθούμε στο γεγονός ότι τα μικροπλαστικά δεν ανήκουν στη θάλασσα και πρέπει να μειώσουμε την εξάπλωσή τους έτσι ώστε να μην καταλήγουν στο υδάτινο περιβάλλον και στην τροφική αλυσίδα», λέει η Σαμπρίνα Μπεερ.

Η ποσότητα μικροπλαστικών στα δείγματα νερού δεν ήταν συντριπτική. Σε ένα κυβικό μέτρο νερού από τη Βαλτική Θάλασσα, οι ερευνητές βρήκαν 0,3 ίνες μικροπλαστικων (μεγαλύτερες από 0,1 mm). Ένας αριθμός που παραμένει σταθερός τα τελευταία 30 χρόνια.

«Η μελέτη μας ανοίγει το δρόμο για τη μελέτη πτυχών που αφορούν τα μικροπλαστικά και πως εισέρχονται στους θαλάσσιους χώρους», λέει η Σαμπρίνα Μπεερ.

Η μεγαλύτερη απειλή για το περιβάλλον από τα μικροπλαστικά προέρχεται πιθανώς από την ικανότητά τους να προσελκύουν τοξικές ουσίες. Το αν οι ουσίες αυτές απορροφώνται από τα ψάρια ή τα ψάρια εκκρίνουν το πλαστικό πριν απορροφηθούν οι ουσίες είναι ένα από τα ερωτήματα που η επιστήμη δεν έχει απαντήσει ακόμα.

Πάντως η συγκεκριμένη μακροχρόνια μελέτη έρχεται να αποδείξει κάτι πολύ σημαντικό ενάντια στα καλλιεργημένα στερεότυπα που κυριαρχούν παγκοσμίως αυτή την εποχή. Ότι η ποσότητα των μικροπλαστικων παραμένει η ίδια για περίπου 30 συναπτά έτη. Η παγκόσμια βιομηχανία πλαστικών και μέσω αυτής και ο Σύνδεσμος Βιομηχανιών Πλαστικών Ελλάδας πρωτοστατούν στην έντονη προσπάθεια για να μην καταλήγουν πλαστικά στο περιβάλλον. Με εκατοντάδες έργα παγκοσμίως αλλά και με καμπάνιες για την αλλαγή της συμπεριφοράς καταναλωτών οι οποίοι απορρίπτουν ανεύθυνα τα προϊόντα μετά τη χρήση τους.

Παρακάτω μπορείτε να βρείτε την πλήρη μελέτη σχετικά με τα μικροπλαστικά στα αγγλικά

No increase in marine microplastic concentration Baltic